Olejowe pytania

Z płynną zawartością miski olejowej wiążą się różne problemy. Dlatego też poprosiliśmy pana Marka Dębińskiego, kierownika działu serwisu olejowego w firmie Lotos Oil SA, o odpowiedź na kilka pytań związanych z eksploatacją olejów silnikowych.

- Jak długo można przechowywać olej w fabrycznie zamkniętym pojemniku?

- Oleje w fabrycznych pojemnikach, tj. w szczelnych opakowaniach, można magazynować w suchych i chłodnych pomieszczeniach przez okres co najmniej 5 lat. Badaliśmy np. nasz olej Selektol Specjal SD 20W40 po 30 latach magazynowania w opakowaniu blaszanym 1 l, w tym przypadku nie stwierdziliśmy żadnych zmian chemicznych w oleju, jedyną ujmą jakości tego oleju była podwyższona zawartość żelaza, co było związane z korozją opakowania.

W przypadku opakowań otwartych, z których już zużyliśmy część objętości, czas przechowywania nie powinien być dłuższy niż czas życia oleju w silniku przy przeciętnym interwale wymiany, a więc nie więcej niż rok. Należy zawsze pamiętać, że po każdym otwarciu opakowania powinno się je potem szczelnie zamknąć, ograniczając w ten sposób dostęp wilgoci, powietrza i zanieczyszczeń zewnętrznych.

- Dlaczego instalacja gazowa wymaga specjalnego oleju i czy w silniku z zasilaniem gazowym trzeba wyłącznie stosować oleje przeznaczone do gazu?

- Źródło paliwa LPG w samochodzie trzeba traktować jako alternatywne wobec benzyny, na której wszystkie silniki są uruchamiane, dlatego z grubsza można stwierdzić, że olej dobry przy zasilaniu benzynowym jest również dobry do smarowania silnika w warunkach zasilania LPG. Wprowadzanie odrębnych produktów specjalnie przeznaczonych do smarowania silników zasilanych alternatywnie benzyną/LPG wiąże się z tym, że na rynku oprócz nowoczesnych olejów nadal są obecne oleje o słabszej jakości szczególnie pod względem zawartości popiołu, które nigdy nie były przeznaczone do takiego sposobu zasilania paliwem silnika. Dtyczy to olejów o niskich cenach lub w niektórych przypadkach nabywanych z nieznanego źródła. Początkowo instalacje LPG montowano w starszych silnikach, gdzie dotychczas stosowano oleje wysokopopiołowe, i mogły one powodować dodatkowe osady, nagary. W celu ograniczenia wadliwego zastosowania tych olejów przy zasilaniu benzyna/LPG wprowadzono, szczególnie dla klientów kupujących oleje tańsze, specjalne oleje dedykowane do gazu.

W przypadku nowoczesnych olejów trudno jest rozgraniczać i wykazywać istotne różnice w zastosowaniach lub celowości przejścia na inny olej przy zmianie sposobu zasilania.

- Czy warto i opłaca się stosować lepszej klasy olej niż zaleca producent pojazdu?

- Jeśli producent nie wprowadza ograniczenia wyznaczającego zastosowanie ściśle określonej jakości, a nawet wręcz konkretnego wskazanego oleju, to zastosowanie oleju o wyższej jakości nie jest zagrożeniem, a może być lepszym zabezpieczeniem. Należy jednak przy tym postępować z umiarem. Jeśli zamienimy już w długotrwale eksploatowanym silniku olej na inny o znacznej różnicy klas, to możemy mieć problem z wymytymi osadami i uszczelnieniami. W takich sytuacjach najlepiej postępować przez spokojne zmiany ewolucyjne, przy dużej różnicy jakości olejów pierwszą wymianę można wykonać w skróconym interwale lub wykonać tzw. płukanie silnika olejem o nowej jakości. Wyższa jakość daje możliwości dłuższych przebiegów, bezpieczniejszej eksploatacji.

- Czy można i warto stosować do oleju różne uszlachetniacze, które według ich producentów mają np. zmniejszać tarcie, dymienie, zużycie paliwa itp.?

- Uszlachetniacze oleju to ostatnia deska ratunku, gdy inne środki zaradcze nic nie pomagają, a nasz silnik ma jeszcze wykonać zadanie. Stosowanie tego typu preparatów to prowadzenie eksploatacji frontowej, takiej, w której tylko wynik się liczy, tj. dojechania do końca trasy. Rzadko można znaleźć wpisy w instrukcjach obsługi silników zalecających zastosowanie tego typu środków. Ba, nawet jest to w wielu przypadkach zagrożone utratą gwarancji. Olej silnikowy nim trafi do produkcji i na półki jest badany w testach silnikowych, testy i jakość oleju są ważne dla danego określonego składu receptury oleju. Zastosowanie uszlachetniaczy to zmiana receptury, a więc wejście w pole nieznanych efektów, w jednym przypadku może to być dobre, w innym katastrofalne, może zachodzić wzajemne oddziaływanie, nawet negatywne, uszlachetniacza z konkretnymi składnikami oleju.

Jeśli zastanawiamy się nad zastosowaniem uszlachetniacza, bo mamy problem z silnikiem, to najpierw lepiej wydać pieniądze na diagnostykę silnika i naprawę, co zlikwiduje problem, niż na nieznane efekty eksperymentu.

- Kiedy należy używać olejów przeznaczonych do zużytych silników?

- Nie powinno się nigdy stosować rozgraniczenia, że przejechałem 100 tys. km i automatycznie zmieniam olej na typ o wyższej lepkości. To podobnie jak w naszym życiu. Przecież jeśli skończymy 40 lat, to nie zmieniamy nagle trybu życia w dzień po urodzinach. Przejście na tryb olejów dla silników zużytych powinno następować jedynie wtedy, gdy do silnika trzeba dolewać większe ilości oleju oraz jeśli normalne metody serwisowania i naprawy silnika nie dają efektu.

Polecam wszystkim użytkownikom zastosowanie od początku eksploatacji silnika jak najniższej możliwej lepkości oleju bezpiecznej dla danych warunków klimatycznych. Pozwala to zawsze ograniczać zużycie silnika przy uruchamianiu, szybko osiągać pełne smarowanie, choć efektów tego nie zobaczymy natychmiast lecz po długim okresie.

- Wielu kierowców pyta, czy warto stosować w naszych warunkach klimatycznych oleje SAE 5W40 zamiast SAE 15W40 lub SAE 10W40?

- Tak, warto stosować olej SAE 5W40 ciągle przez cały okres eksploatacji, ponieważ czas uruchomienia i osiągnięcia pełnego smarowania silnika jest znacznie krótszy niż na oleju SAE 10W40, a już drastycznie różnica ta wychodzi na SAE 15W40. W takim przypadku gdy zaczęliśmy eksploatację silnika na oleju SAE 5W40 i wszystko jest dobrze ze smarowaniem, przechodzenie po 100 tys. km na olej Highmileage SAE 15W40 lub SAE 15W50 jest nieefektywne i bezcelowe.

- Czy dopuszczalna jest wymiana samego oleju bez filtra?

- Są przypadki sporadyczne, gdy dopuszcza się w niektórych typach silników wymiany filtra przy co drugiej wymianie oleju, ale dotyczą one głównie filtrów specjalnej konstrukcji. Najczęściej w normalnych konstrukcjach silników spotyka się zalecenie wymiany oleju wraz z wymianą filtra.